1. Các kiến thức cần nhớ
– Nếu vật chuyển động ngược dòng thì có lực cản của dòng nước; nếu chuyển động xuôi dòng thì có thêm vận tốc dòng nước.
– Một số công thức khác cần nhớ:
1) Vận tốc thực của thuyền \( = \) (vận tốc xuôi dòng \( + \) vận tốc ngược dòng) \(:\,2\).
2) Vận tốc dòng nước \( = \) (vận tốc xuôi dòng \( – \) vận tốc ngược dòng) \(:\,2\).
3) Vận tốc xuôi dòng \( – \) vận tốc ngược dòng \( = \) vận tốc dòng nước \( \times \,2\).
Chú ý:
– Vận tốc thực của thuyền chính là vận tốc của thuyền khi dòng nước đứng yên (hay dòng nước yên lặng).
– Trên cùng một quãng đường thì vận tốc và thời gian là hai đại lượng tỉ lệ nghịch.
Ví dụ: Vận tốc ca nô khi nước lặng là \(25\) km/giờ. Vận tốc dòng nước là \(3\) km/giờ. Tính:
a) Vận tốc của ca nô khi đi xuôi dòng.
b) Vận tốc của ca nô khi đi ngược dòng.
Giải
a) Vận tốc của ca nô khi đi xuôi dòng là: \(25 + 3 = 28\) (km/giờ)
b) Vận tốc của ca nô khi đi ngược dòng là: \(25 – 3 = 22\) (km/giờ)
Đáp số:
a) \(28\) km/giờ;
b) \(22\) km/giờ.
2) Một số dạng bài tập
Dạng 1: Tính vận tốc xuôi dòng, vận tốc ngược dòng, vận tốc thực hoặc vận tốc dòng nước.
Phương pháp giải: Áp dụng các công thức đã cho ở bên trên.
Dạng 2: Tính thời gian đi xuôi dòng hoặc thời gian đi ngược dòng.
Phương pháp giải: Áp dụng các công thức:
Thời gian xuôi dòng \( = \) quãng đường \(:\) vận tốc xuôi dòng;
Thời gian ngược dòng dòng \( = \) quãng đường \(:\) vận tốc ngược dòng.
Dạng 3: Tính độ dài quãng đường.
Phương pháp giải: Áp dụng các công thức:
Quãng đường \( = \) vận tốc xuôi dòng \( \times \) thời gian xuôi dòng;
Quãng đường \( = \) vận tốc ngược dòng \( \times \) thời gian ngược dòng.
